COLUMN: SOFIE VAN DEN ENK ‘JUIST NU IS HET TIJD OM MIJN VERHAAL VORM TE GEVEN, PUBLIEK TE MAKEN’
Ik sta voor een dilemma. Na 22 jaar schaamte, geloof ik dat het tijd is om te vertellen dat ik seksueel misbruikt ben. Oké. Ik ben slachtoffer van seksueel geweld. Slik. Zelfs over deze zin twijfel ik al, was het misbruik? Mag ik het zo noemen? Ik was er toch zelf bij? Ik was verliefd en wilde heus wel zoenen. Beetje aanraken mocht ook. Vanaf waar mocht het dan niet meer?
Juist nu ik geloof dat ik het tijd is om dat verhaal eens vorm te geven, publiek te maken, misschien zelfs in te kunnen zetten om mensen te helpen erover te praten. Maar ik vind het moeilijk. Natuurlijk hou ik rekening met onbegrip en veroordeling. Er zullen vast lelijke opmerkingen komen, maar ik denk dat ik daartegen bestand ben.
Wat ik lastiger vind, is mijn eigen gevoel bij de term ‘slachtoffer’. In Spuiten en Slikken op reis bezoekt Tim Hofman minderjarige prostituees in India, in Brazilië gaan vrouwen de straat op naar aanleiding van de groepsverkrachting van een 16-jarig meisje, in Zuid-Afrika worden zoveel vrouwen verkracht dat er een speciaal condoom met weerhaakjes op de markt kwam om daders af te weren, de Rape-aXe. Dat condoom wordt trouwens door critici een middeleeuws martelwerktuig genoemd. Bedenker Sonette Ehlers vindt daar niks onrechtvaardigs aan, integendeel. ‘Als mannen hun lichaam als aanvalswapen kunnen inzetten, is het tijd dat vrouwen hetzelfde doen.’
Ben ik dan geen aansteller, dat ik er na zoveel jaar nog steeds mee zit dat mijn eerste keer veel te vroeg en tegen mijn zin was? Ik heb ingestemd, bij een bekende, mijn vriendje nota bene. Dat is toch heel iets anders dan een brute aanval, geëxploiteerd, gefilmd, gedeeld op internet…
Leed kan niet op een weegschaal, dat weet ik ook wel. Elke aantasting van je seksuele integriteit heeft een enorme impact, en er is geen vrouw die daarna haar schouders ophaalt en gewoon weer doorgaat met leven. Maar de schaamte, zo leerde ik recent, beïnvloedt de verwerking negatief. Schaamte kan zelfs het trauma vergroten, zegt Iva Bicanic, oprichter van het Centrum tegen Seksueel geweld bij het UMC Utrecht.
En daarom is het in ’t licht van al dit niet te verkroppen wereldwijde onrecht zo geweldig dat er mensen de straat op gaan met spandoeken, activisten vechten voor het recht op abortus (terwijl abortus zelfs na verkrachting weer strafbaar zou worden als het aan het Braziliaanse parlement ligt), dat een vrouw een condoom bedenkt dat alleen chirurgisch verwijderd kan worden na verkrachting.
Terwijl ik dit tik, merk ik dat ik mijn tanden steeds verbetener op elkaar pers. Alsof ik naar een spannende film kijk en zo erg meeleef met mijn superheld dat het voelt alsof ik zelf de koppen van de slechteriken in elkaar hak met mijn zwaard. Meeleven, oprecht verbondenheid voelen en de schaamte verbreken zodat er op welke schaal dan ook een heel klein stukje verandert, wat een geschenk zou dat zijn.
Was ik maar een emmer, en geen druppel. Was het maar een afgekoeld gourmetstel, en geen vuurrood gloeiende plaat.
Door Sofie van de Enk
Sofie van den Enk (35) presenteert Keuringsdienst van Waarde, is schrijver en treedt op als Amerika-deskundige. Ze woont met haar man, zoon en dochter in Utrecht.