COLUMN HASNA EL MAROUDI: ‘WITTE GEVOELIGHEID IS DE REM OP IEDER GESPREK OVER RACISME’
Een witte vriendin van me belde laatst hoorbaar gefrustreerd op. Ze wilde zich graag solidair tonen met de Black Lives Matter-beweging in de VS, en, dichter bij huis, de anti-racismebeweging die de afgelopen jaren aan kracht heeft gewonnen. Maar ze wist niet zo goed hoe. Als vrouw weet ze wat ongelijkwaardigheid is, merkte ze op.
Bijvoorbeeld wanneer ze in werksituaties niet serieus wordt genomen, want vrouw. Of wanneer in privésituaties grappen gemaakt worden als ‘ben je ongesteld?’ als ze het ergens niet mee is. Dat sluimerende seksisme wekt terecht walging bij haar op. Maar ‘hoe moet een zwarte vrouw zich dan voelen?’ vroeg ze. Wel, die is dubbel de klos.
We praatten nog een tijdje door over wit privilege, maar ook over witte gevoeligheid. Dat is de rem op ieder gesprek over racisme. Laat de term ‘racisme’ bij een willekeurige groep witte Nederlanders vallen en merk eens op hoe gereageerd wordt. Er wordt gezucht en ongemakkelijk gelachen. Iemand loopt weg, een ander roept ‘moeten we die discussie nu alweer voeren?’ Voor je het weet gaat het gesprek niet langer over het institutionele racisme dat ingebakken zit in Nederlandse systemen en de gevolgen daarvan voor niet-witte Nederlanders, maar over het ongemak van de witte Nederlander om deel te nemen aan dit gesprek. Omdat de witte Nederlander bang is uitgemaakt te worden voor racist. Inmiddels lijken we in cirkels te discussiëren. Daarom wat tips voor mijn witte mede-Nederlander hoe om te gaan met racisme en het gesprek erover:
Wees reflectief, corrigeer jezelf waar nodig en corrigeer je omgeving
Een inkoppertje, maar in de praktijk toch lastig. Verandering begint bij jou en je omgeving. Als je oom het n-woord gebruikt of als je collega een sollicitant niet wil aannemen, want ‘n-woord’, zeg er wat van. Wees ook niet bang om eerlijk te zijn over je eigen vooroordelen, we hebben ze allemaal, maar doe er wat aan.
Geef de ander de ruimte om te spreken en luister, écht
Men luistert wel naar zwarte geluiden, maar horen doet men nog te weinig. Media geven Sylvana Simons graag een podium, maar reflecteren op wat ze zégt over te witte redacties? Ho maar.
Stop met het vergelijken van vervelende ervaringen
Wanneer je geluisterd hebt, voeg daar dan niet meteen je eigen ervaring of verhaal aan toe, maar accepteer wat er net verteld is. Bijvoorbeeld wanneer iemand je vertelt een te laag schooladvies te hebben gekregen vanwege zijn of haar achtergrond. Roep dan niet ‘mijn kinderen en ik kregen ook…!’ Was dat advies aan je kleur gerelateerd? Nee. Krijgen migrantenkinderen structureel een te laag advies? Ja. Racisme is geen wedstrijd, het is een probleem waar een oplossing voor gevonden moet worden.
Door Hasna El Maroudi
Hasna El Maroudi (31) is redacteur bij het tv-programma Pauw. Ze woont met haar man en dochter in Rotterdam.