VAKVROUW BARISTA ROSE VAN ASTEN

Met een kleine cappuccino in de hand vertelt ze aan de lange tafel die er staat hoe haar liefde voor koffie ontstond en uitgroeide tot een eigen zaak. ‘Mijn eerste koffieherinnering komt uit Tanzania, waar ik woonde van mijn 7de tot mijn 13de. Elke ochtend mocht ik mijn moeder helpen met koffiezetten. De koffie zat in een geel blik met de Kilimanjaro en een giraffe erop. Ik opende het blik, schepte de bonen eruit en deed ze in de maler. Mijn moeder goot voorzichtig heet water op de net gemalen bonen in het filter. De koffie namen we mee naar buiten en dronken we op de veranda.’

STOPPEN MET PRATEN

Als Van Asten 13 is, besluiten haar ouders, die in Afrika beiden werken als arts, terug te gaan naar Nederland. In de hoop het vertrek uit te stellen, praat ze een half jaar geen Nederlands. ‘Als ik de taal niet meer zou spreken, zouden ze me ook niet naar school sturen in Nederland, dacht ik.’ Maar de truc werkt niet en het gezin vertrekt. Van Asten kan slecht wennen. ‘In Tanzania was ik bijvoorbeeld gewend om mensen aan te raken. Dat is hier minder gebruikelijk. Bovendien worstelde ik met de vraag wat mijn identiteit was.’

Duidelijk is dat ze niet haar ouders en zussen achterna zal gaan in hun beroepskeuze. Arts worden is niets voor haar. Ze kiest voor een studie psychologie. ‘Ik had gewoon nog uit te zoeken wie ik was en wat ik wilde. Ik denk dat tachtig procent van de psychologiestudenten met zichzelf in de knoop zit.’ Pas als ze in 2005 in Seattle belandt voor de wereldbaristakampioenschappen, weet ze dat haar toekomst in de koffie ligt.

Op dat moment studeert Van Asten pedagogiek, en heeft ze sinds vijf jaar een bijbaantje in Café de Blonde Pater in Nijmegen, een van de eerste Nederlandse zaken die serieus met koffie aan de slag ging. ‘Probleem was dat ik heel verlegen was en een echte kat-uit-de-boom-kijker. Pas als ik alles wist, nam ik initiatief. De Blonde Pater was destijds nog een klein cafeetje en er stond één persoon achter de bar en één deed de bediening. Bestellingen opnemen en drankjes wegbrengen wilde ik niet, dus moest ik zorgen dat ik de beste koffies maakte.’

Omdat ze de beste wilde zijn, vroeg ze alles wat in haar opkwam aan eigenaar Louis Claus. Die zag in Van Asten de ideale wedstrijdbarista. Tijdens deze wedstrijden moeten de deelnemers in een kwartier vier identieke espresso’s, vier identieke cappuccino’s en vier identieke eigen creaties met koffie maken, voor een jury van experts. Verlegen als ze was, durfde Van Asten geen nee te zeggen.  Voor ze het wist, was ze avondenlang aan het trainen. ‘In die tijd dronk ik nog geen espresso, dus Louis proefde en gaf me feedback,’ zegt ze lachend. Ze schopt het tot de finale, wordt uiteindelijk derde en is vastbesloten niet nog eens mee te doen.

‘Ik bezocht plantages en leerde koffies goed te proeven en te omschrijven’

Omdat eigenaar Claus last krijgt van trilhanden als hij zenuwachtig is, vraagt hij haar zijn droom waar te maken. De twee jaar erna doet ze weer mee en wordt achtereenvolgens vijfde en tweede. Als runner-up mag ze naar Seattle om Nederland te vertegenwoordigen. ‘Daar ging een wereld voor me open. Ik sprak koffiebranders, koffieboeren en barista’s van over de hele wereld. Bovendien werd ik verliefd op een Australiër, die in 2003 wereldkampioen werd. Met hem reisde ik in de weken erna de wereld over en bezocht ik plantages, waar hij me leerde koffies goed te proeven en te omschrijven.’ Vanaf dat moment stort Van Asten zich vol overgave op koffie. In 2006 wordt ze eerste van Nederland, in de jaren daarna volgen vele andere prijzen.

KIEZEN VOOR COCOON

In 2006 maakt ze op haar laatste dag in de Blonde Pater voor het eerst kennis met Liesbeth Sleijster, die er haar eerste werkdag heeft. Het is de dag voordat Van Asten naar Australië vertrekt, haar liefde uit de koffiewereld achterna. ‘Liesbeth en ik zijn heel verschillend, maar hadden die avond een bijzonder gesprek over onze levens.’ Na een paar maanden is de liefde over en keert Van Asten terug. Toch was het voor haar een waardevolle periode. ‘Voor het eerst in mijn leven koos ik voor mezelf. Ik deed altijd wat ik dacht dat anderen van mij verwachtten. En toen ging ik gewoon. Dat gaf me een gevoel van vrijheid en heeft me laten zien dat ik vaker voor mezelf moet kiezen.’ Terug in Nederland gaat ze weer aan de slag bij de Blonde Pater en coacht ze Sleijster in haar voorbereidingen voor het wereldkampioenschap in 2008. Sleijster wordt derde. Op dat moment komt voor Van Asten opnieuw het besef dat ze moet kiezen. ‘Ik was iedere dag van 7 uur ’s ochtends tot 12 uur ’s nachts aan het werk. Trainde voor wedstrijden, coachte andere deelnemers, werkte nog in de Blonde Pater en moest mijn studie afmaken.’ Ze stopt met haar studie, werkt nog af en toe in het café en start een eigen bedrijf. ‘Ik wist dat ik verder wilde in de koffie en vroeg Liesbeth of ze dat samen wilde doen. Mensen kenden ons van de wedstrijden en we deelden dezelfde passie: koffie in Nederland naar een hoger niveau brengen.’

Ze is net Cocoon Coffee is gestart, als Claus haar vraagt om samen een koffiebranderij te beginnen. ‘Ik wist meteen dat dat goed zou lopen en het bracht heel veel zekerheid met zich mee. Met Liesbeth moest ik alles nog opbouwen. Toch zei ik nee,’ zegt Van Asten geëmotioneerd. Claus was in die periode al ziek en overleed in 2010. ‘Ik had hem graag met die laatste droom geholpen, maar ik stelde hem één vraag en dat was hoe de branderij zou gaan heten. “Claus coffee,” zei hij. Dat was ook logisch, want Louis was mijn mentor en dat zal hij altijd blijven. Maar ik koos voor Cocoon, want Liesbeth en ik zijn gelijkwaardige partners.’

KOFFIEREIZEN

Van Asten en Sleijster startten met het schenken van koffie op evenementen en begeleiden van wedstrijddeelnemers. De afgelopen jaren is de focus verschoven naar het verzorgen van volledige opleidingen en het geven van advies aan espressobarretjes of grote bedrijven. Van het afstellen van machines tot het uitzoeken van de juiste melange of de juiste apparatuur. Het leukste aan het werk noemt Van Asten het contact met mensen. ‘Niet eens de koffie,’ lacht ze. ‘Of het nou is door het maken van koffie voor iemand, of iemand te zien groeien in zijn of haar training. De mensen maken het voor mij speciaal.’

Ze heeft nog veel dromen, maar is trots op wat ze heeft bereikt. ‘Vooral op mijn persoonlijke groei.’ Over tien jaar hoopt ze koffiereizen te organiseren om cursisten te leren waar koffie vandaan komt. ‘Ook wil ik heel graag direct samenwerken met boeren, zodat we elkaar kunnen ondersteunen. Toen ik terugkeerde uit Tanzania voelde ik me heel schuldig over hoe goed ik het had. Ik had het ineens zoveel beter dan mijn Afrikaanse vriendinnetjes. Daardoor heb ik altijd zin aan mijn leven willen geven. Nu koop ik goede koffies in voor een eerlijke prijs, maar in de toekomst wil ik die samenwerking met boeren nog sterker maken.’

2000 Begint met werken bij Café de Blonde Pater waar ze al snel verantwoordelijk is voor het maken van de koffies.
2003 Doet voor het eerst mee aan een koffiewedstrijd en eindigt als 3de.
2006 Wordt eerste op de Nederlandse baristakampioenschappen en 8ste op de wereldkampioenschappen.
2007 Wint de Nederlandse Latte Art kampioenschappen en wordt 7de op de wereldkampioenschappen.
2 jaar op rij wint ze de Nederlandse kampioenschappen cupping, waarbij alles draait om koffie proeven. Ze wordt 5de op de wereldkampioenschappen.
2008 Richt Cocoon Coffee op, samen met barista Liesbeth Sleijster.
2009 Behaalt de 2de plaats op de Coffee in Good Spirits kampioenschappen, waarbij koffie met alcohol wordt gecombineerd.
Woont samen met haar vriend en hun twee dochters in Nijmegen.

Door Anne van Kessel