MAN OVER VROUW: MOUNIR SAMUEL

DE PRESENTATOR Oprah Winfrey
‘Wat cliché misschien, maar ik ben fan van haar geworden nadat ze was gestopt met haar show. Ik ging haar waarderen toen ze begon met haar Oprah Winfrey Network. Sindsdien verzorgt ze ook honor lectures op Harvard, Stanford en Princeton. Dat zijn lange speeches die aandoen als preken, waarin ze het heeft over intenties en reflecteert op haar leven en succes. Centraal staat daarin de derde wet van Newton: iedere actie levert een even grote óf tegengestelde reactie op. Doe anderen niet aan wat jij niet wil dat jou gebeurt.

Ik ben die principes gaan toepassen door steeds de vraag te stellen: wat is de intentie van deze vriendschap? Van dit interview? Van het schrijven van dit boek? Van dit optreden? Ik stel drie eisen: dien ik er God mee? Dien ik er een zaak mee die groter is dan ikzelf? En ben ik integer?

Wat Oprah mij ook leerde, is overgave aan wat het leven brengt. Ik merk dat als ik vaak genoeg loslaat, er ineens van alles in beweging komt. Zo heb ik bijvoorbeeld veel meer bereikt dan professionals op basis van mijn oogziekte dachten (toen-nog Monique kreeg op haar 13de de Ziekte van Stargardt. Verwacht werd dat ze binnen afzienbare tijd haar zicht zou verliezen, red.).’

DE ZANGERES India Arie
‘Alle muziek van deze Afro-Amerikaanse singer-songwriter en soulzangeres gaat over transformatie. Haar albums leerde ik kennen toen ik 15 was, maar één plaat werd pas echt belangrijk voor me toen ik ging scheiden van mijn man. Die plaat, Testimony: Vol. 1, Life & Relationship, gaat over de heftige breuk met de man die de liefde van haar leven moest worden. Elke keer als ik weer dingen moet loslaten, komt dat album terug. Nu ik ben begonnen met de hormonen, luister ik er ook veel naar. Ik zit weer in een transitiefase, een rouwfase, een herstelfase. Het voelt niet als afscheid van vrouwelijkheid, maar wel als afscheid van familie, van een relatie. Ik verander snel, groei met de dag. Die muziek is in dit soort periodes echt een medicijn voor de ziel.’

 ‘Steeds weer stel ik mezelf de vraag: wat is hier de intentie van?’

DE SCHRIJVER Chimamanda Ngozi Adichie
‘Deze Nigeriaanse auteur, van onder meer Paarse hibiscus, heeft me feminist gemaakt. Dat was ik al, maar door haar vond ik de woorden en termen. Haar speech We should all be feminists uit 2013 trekt het feminisme helemaal weg uit het zurige clichébeeld van witte jarenzestigvrouwen, die boos waren op mannen en vergeefs probeerden lesbisch te zijn. Ineens kon je je als Antilliaanse, Surinaamse, of Afrikaanse vrouw ook identificeren met het feminisme. Ngozi Adichie maakte het weer cool.

Uiteindelijk gaat feminisme niet alleen maar over man-vrouwverhoudingen, maar ook over sociale ongelijkheid en macht. Ngozi Adichie draagt dat uit. Plus: de boeken die ze schrijft, zijn de boeken die ík had willen schrijven. Over migratie, over de opkomst van de grote stad en vervuiling, over familierelaties die los raken, en over ontkerkelijking. Het is allemaal zo erg nú. Mijn roman Liefde is een rebelse vogel is meer beïnvloed door auteurs als zij dan door welke westerse schrijver dan ook.’

DE EGYPTISCHE OMA Mounira
‘Een analfabete vrouw, geboren in een dorpje nabij Asyut. Als eerste kleinkind ben ik naar haar vernoemd. Monique was alleen mijn roepnaam. We schatten haar leeftijd ergens in de 70. Al haar elf broertjes en zusjes stierven en haar vader is vermoord in een landvete, waardoor ze als 6-jarige achterbleef met haar moeder, een koe, een kip en een geit.

Op haar 13de werd ze uitgehuwelijkt aan een neef uit Caïro. Hun eerste dochtertje overleed na drie maanden. Daarna kreeg ze mijn oom en mijn vader, en zo verder, met nog een heleboel miskramen tussendoor. Een verhaal vol leed en verlies, en toch heeft mijn oma altijd een lach op haar gezicht en leeft ze vol dankbaarheid en kracht.

Eygptenaren vertellen elkaar constant hoe je moet leven, maar mijn oma heeft mij nooit gecorrigeerd. Zij was de eerste in de familie die mij Mounir ging noemen en me aansprak in de mannelijke jij-vorm. Zij en mijn Nederlandse oma zijn de enigen met wie ik nog contact heb. Zij denken op hun leeftijd niet langer dat ze het beter weten. Ze snappen de tijd niet meer en accepteren dat.’

Liefde is een rebelse vogel, Mounir Samuel (Uitgeverij Jurgen Maas, € 19,95)