COLUMN SHEILA SITALSING: ‘DAT KRIJG JE VAN DAT SLETTENGEDRAG’
Het waren mooie beelden die een paar weken geleden, op een woensdagmiddag in oktober, tot ons kwamen vanaf het Plaza de Mayo in Buenos Aires. Het stond er bomvol vrouwen in de ijskoude regen – hun paraplu’s smolten samen tot een immens deinend regenscherm. Ze droegen borden met #ni una más, de leus van de beweging die al jaren strijdt tegen het buitensporige en niet zelden dodelijke geweld tegen vrouwen in Latijns-Amerika. Tegelijkertijd waren er marsen in onder meer Mexico, El Salvador, Chili, Bolivia en Paraguay.
Wat in Nederlandse berichtgeving lange tijd nog onder de huiselijke naam ‘familiedrama’ het nieuws haalde, alsof het een nieuwe serie op SBS6 betrof, heet in grote delen van de wereld tegenwoordig femicide: dodelijk geweld tegen vrouwen, geïnspireerd door het blote feit dat ze vrouw zijn. Niet zelden gedood door partners, exen, of andere familieleden of bekenden. Omdat ze seks voor of buiten het huwelijk hadden, de eer van de familie hadden aagetast, geen jongetje konden baren, te weinig bruidsschat met zich meenamen, een scheiding wilden of domweg het eten niet op tijd op tafel hadden.
Daarnaast is er het anoniemere geweld op straat – de mars in Argentinië kwam op gang na de ontvoering en verkrachting door een groepje mannen van de tiener Lucía Pérez. Ze overleed aan haar verwondingen. Liefst zeven Latijns-Amerikaanse landen staan in de toptien van gebieden waar de meeste femicide voorkomt – nauwkeuriger: waar de meeste gevallen worden geregistreerd, want er zijn ongetwijfeld landen waar vermoorde vrouwen de statistieken nooit halen.
India figureert ook hoog op de lijstjes, heet bij de de VN zelfs ‘de gevaarlijkste plek ter wereld om als meisje geboren te worden’ – niet alleen vanwege de bruidsschatmoorden, maar ook omdat babymeisjes nogal eens gedumpt worden door hun ouders, achtergelaten om te sterven.
Geweld thuis speelt bij de Latijns-Amerkaanse femicide, zoals overal ter wereld, een belangrijke rol. Uniek voor Latijns-Amerika is de niet geringe rol van de georganiseerde misdaad, die in landen als El Salvador, Guatemala, Colombia en Mexico machtig is. Erfenisje van de Koude Oorlog, die daar allesbehalve koud was en die een explosieve mix van bergen oorlogswapens, vernietigde instituties en straffe- en rechteloosheid heeft achtergelaten. Een paradijs voor wie brood ziet in de handel in drugs, in wapens en in mensen – liefst jonge vrouwen voor de prostitutie.
Daaronder ligt een akelig vrouwbeeld. Van vrouwen die het eigendom zijn van de man en van de familie, vrouwen die vrij te bejagen wild zijn zodra ze zich op straat begeven, vrouwen die je bij ongewenst gedrag het beste ‘een lesje kunt leren’ door ze seksueel te vernederen, te verkrachten, de borsten af te snijden, te wurgen en op een vuilnisbelt te dumpen. Het is een vrouwbeeld dat zich moeilijk laat verjagen, en dat mede in stand wordt gehouden door vrouwen zelf, die nog te vaak dingen zeggen als ‘Dat krijg je van dat slettengedrag.
Door Sheila Sitalsing
Econoom Sheila Sitalsing (48) is freelance journalist en columnist bij deVolkskrant. Ze woont met haar man en twee kinderen in Delft.