VOORWOORD IRENE DE BEL: VRIJE WERELD
De president van Amerika is de leider van de ‘Vrije Wereld’. Met de verkiezing van Trump is daar abrupt een einde aan gekomen. Met Trump koos Amerika voor een paar decennia achteruitgang, nog los van de gemiste kans om Clinton te kiezen als hun eerste madam president.
Hoe moeten de vrouwen die hem hebben aangeklaagd voor seksueel geweld zich gevoeld hebben toen Trump in zijn overwinningsspeech benadrukte dat hij opeens toch ook de president zou zijn van alle Amerikanen? China lachte de Amerikanen uit: ‘dat krijg je nou van democratie’.
Als je kijkt naar de uitslag van ons Oekraïne-referendum, naar het Brexit-referendum en nu de uitverkiezing van Trump, kun je concluderen dat onze westerse democratieën leiden aan de tirannie van de meerderheid. In een democratie waar iedereen een gelijke stem heeft, kunnen minderheden in de verdrukking komen als die meerderheid zich niet verantwoordelijk voelt voor het geheel, maar alleen aan zijn eigen belang denkt.
De Franse politiek filosoof Alexis de Tocqueville waarschuwde daar twee eeuwen geleden al voor: ‘Niemand ontkent dat alleenheersers misbruik kunnen maken van de hun toevertrouwde macht. Hoe kan men dan staande houden dat een almachtige meerderheid dat niet zou doen? Veranderen mensen soms van aard wanneer ze zich een groep vormen? Er is geen gezag op aarde dat ik zonder controle en zonder tegengewichten zijn gang zou laten gaan.’
Een van de belangrijkste controlemechanismen op machtsmisbruik noemt hij de vrije pers. Maar we leven in een tijd waarin iedereen kan zeggen wat hij wil, zonder feiten te checken of wederhoor te plegen. Naast politici kampen ook wetenschappers en media met een imagoprobleem. En in zo’n klimaat winnen politici die bevestigen wat de meerderheid wil horen. Mensen zijn van nature irrationeel, dus die overtuig je niet met feitelijke argumenten, want daar valt altijd een complottheorie tegenin te brengen.
Ik houd mijn hart vast voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Zal mijn dochter straks nog dezelfde kansen krijgen als ik in haar leven of zal haar keuzevrijheid meer lijken op die van mijn oma?
Door Irene de Bel