COLUMN: ‘NETFLIXEN MET VROUWEN, HELE STERKE VROUWEN’

Ik ben kennelijk een influencer. Een tijd geleden werd ik benaderd door een aardige dame van Netflix. Of ik eens iets leuks wilde schrijven over hen in Opzij omdat ze zoveel series en films hebben (soms zelf produceren) waarin de hoofdrol wordt vertolkt door een vrouw – en dan ook nog eens een hele sterke. Als voorbeeld noemde ze The Crown, waarin we zien hoe de jonge koningin Elizabeth van het Verenigd Koninkrijk worstelt met haar rol als jonge vorstin. Die was ik toch al aan het kijken, dus dat kwam goed uit. Hoe Elizabeth II zich staande houdt ten opzichte van alle mannen in haar omgeving die haar ofwel onnozel, ofwel te onafhankelijk vinden, lijkt inderdaad treffend. Het gevoel dat je het als vrouw in een machtige positie niet goed kunt doen, is even actueel nu als in 1952 toen ze aantrad.
Zoekend naar meer voorbeelden van sterke vrouwen in zo’n historische context ontdekte ik een andere serie van een paar jaar geleden, The Bletchley Circle. Terwijl de jonge Elizabeth probeert te wennen aan het leven in de schijnwerpers met een zware baan, worstelen een paar duizend andere jonge vrouwen in Engeland met het leven zonder grote taak, in de anonimiteit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelden deze vrouwen een grote rol in de ontcijfering van de gecodeerde berichten van de vijand. En hoewel weinigen van hen precies wisten waar ze mee bezig waren, was het voor iedereen ten strengste verboden na afloop te praten over hun tijd als codekrakers voor de inlichtingendienst op het landgoed Bletchley Park. Er moet een geweldige zweem van gewichtigheid, spanning en geheimzinnigheid omheen hebben gehangen. En om juist dat allemaal voor je te moeten houden, en je te conformeren aan een leven als huisvrouw en moeder zonder zelfs maar je echtgenoot op de hoogte te kunnen stellen van je bijdrage aan de wereldgeschiedenis – hoe klein ook – moet een gevecht zijn geweest.
Precies dat vertolkt de hoofdrolspeler uit de serie zo prachtig, Anna Maxwell Martin. Ze is opvallend niet-mooi, wat ik echt een verademing vind. Zelf zegt ze daarover: ‘Ik word vaak omschreven als “interessant”. Mensen noemen me ook vaak apart. Misschien bedoelen ze lelijk.’ Vanuit de verveling en de wanhopige zoektocht naar maatschappelijke betekenis gaat ze op basis van nieuwsberichten haar wiskundige kennis toepassen om een serie verkrachtingen en moorden op te lossen. Het schoorvoetende zoeken naar een luisterend oor voor haar theorie, haar vastberadenheid om met haar oude collega’s met halve informatie te blijven doorwerken aan een zaak die niet de hunne is, en de spagaat tussen een leven als huismus en het verlangen naar zoveel meer, is verstikkend en intens aangrijpend om naar te kijken. Al die niet-benutte intelligentie, al die in de kiem gesmoorde carrières, de monddood gemaakte typistes… Ik denk ineens aan mijn oma, alle boeken die ze verslond, de cynische humor, haar scherpe observaties. Haar niet-bestaande loopbaan.
We kunnen nog wel een paar decennia vullen met mooie series.
Door Sofie van den Enk
Sofie van den Enk (36) presenteert Keuringsdienst van Waarde, is schrijver en treedt op als Amerika-deskundige. Ze woont met haar man, zoon en dochter in Utrecht.