VERLEID DOOR DON GIOVANNI

De vrouwen worden verleid en genieten daarvan, althans tijdelijk. Ik ben geïnteresseerd in de psychologie van deze vrouwen: wat zien ze in Don Giovanni? Waarom worden ze aangetrokken tot iemand die niet zo goed voor hen is? Wat maakt dat ze bereid zijn belangrijke dingen de rug toe te keren, zoals hun leven thuis, hun religie, hun huwelijk? Welke leegte in hen raakt hij aan?’

‘Het mooie van Mozarts opera is dat al zijn vrouwelijke personages verschillend zijn en hun eigen motieven hebben. Het personage Zerlina is bijvoorbeeld heel ambitieus, en wordt aangetrokken doordat hij rijker is en een hogere status heeft dan zij. De relatie met Donna Anna draait vooral om seks. En Donna Elvira verlangt naar liefde en het huwelijk. Ik had een probleem met de veronderstelling dat Don Giovanni aan het begin van de opera zou inbreken in Donna Anna’s huis en haar zou hebben aangerand. Daarom was ik meer geïnteresseerd in hoe dat verhaal de wereld in komt. We zien Don Giovanni immers nooit een vrouw verkrachten, dat horen we van Donna Anna, als na de dood van haar vader de volle reikwijdte van haar keuzes zich ontvouwt. Ik ben het personage van Donna Anna nader gaan onderzoeken. Waar is ze naar op zoek? Als Don Giovanni alleen een inbreker en verkrachter zou zijn, wil ik geen tweeënhalf uur naar hem kijken.’

‘Het verhaal speelt zich niet af in de 18de eeuw, maar in de jaren zeventig, die qua seksuele moraal en energie beter aansluiten. Door de komst van de pil in de jaren zestig, konden vrouwen hun seksualiteit ontdekken op een manier die tot dan toe ondenkbaar was. In de jaren zeventig ging die periode van vrije liefde en seksuele ontdekking tegelijk een beetje op zijn retour.’

‘Ik hoop van wel! Ik geef Don Giovanni vrouwen die tegen hem op kunnen en zich niet alleen maar gedragen als slachtoffers. Want dat zou betekenen dat ze er zelf niets tegen kunnen doen. Bij verkrachting of geweld is dat inderdaad het geval, maar Don Giovanni is geen verkrachter. Mijn vrouwelijke personages hebben psychologisch gezien meer stevigheid. Ze zijn niet schuldig, maar ik laat wel zien welke rol zij er zelf in spelen. Dat geeft ook inzicht in hoe zoiets te stoppen valt, zodat het niet blijft gebeuren. Het stuk biedt daarmee een breder sociaal en cultureel perspectief op de vraag waarom zulk gedrag steeds weer de kop op steekt en wat je als maatschappij, maar ook als individuele vrouw en man moet doen om te voorkomen dat zulk gedrag wordt toegestaan.’

‘Het is interessant om daarover na te denken. Ik regisseer ook Carmen. Carmen en Don Giovanni zijn allebei onstuimige, gepassioneerde wezens. Ik zie Carmen als de vrouwelijke versie van Don Giovanni. Maar terwijl een man die met veel vrouwen slaapt wordt bewonderd, is vrouwen diezelfde vrijheid niet toegestaan. Dat was in 1500 en 1600 en zeker in 1800 ook al zo. Ook al heeft de pil grotere seksuele vrijheid gebracht, de samenleving veroordeelt vrouwen die met veel mannen het bed delen. Voor een man is het een teken van eer, voor een vrouw een teken van schaamte.’