KRAAK DIE CODE

Dat is zorgelijk weinig, als je bedenkt dat er binnenkort heel veel banen van vrouwen gaan verdwijnen door de komst van robots. Het World Economic Forum schat dat er tot 2020 ruim zeven miljoen banen verdwijnen en dat dat vooral vrouwen raakt: met name in de administratieve functies vallen ontslagen. Tegelijkertijd komen er twee miljoen nieuwe banen terug, maar daarvoor zijn kennis van coderen en van andere digitale vaardigheden vereist. Die trend is al langer ingezet: de afgelopen tien jaar groeide het aantal technische banen drie keer zo hard als de algemene werkgelegenheid. Voor die nieuwe banen komen minder vrouwen dan mannen in aanmerking, want maar 29 van de 1000 vrouwelijke afstudeerders lijkt verstand te hebben van computers. Dat is zonde, want als vrouwen wel massaal digitaal zouden worden en in de ICT zouden gaan werken, dan zou dat jaarlijks een boost van negen miljard euro aan het bruto nationaal product van de Europese Unie geven, blijkt uit Europees onderzoek van 2013.

Was er eerst altijd sprake van een glazen plafond voor vrouwen, nu krijgen ze ook met een technologisch plafond te maken. Digitale vaardigheden gaan sowieso een steeds belangrijker rol spelen op de arbeidsmarkt. Het gaat niet alleen om banen, maar ook om macht, want bijna alles wat we doen heeft te maken met technologie. We kijken al bijna niet meer op papieren landkaarten – daarvoor hebben we Google Maps en TomTom, treintijden zoek je op in je OV9292-app, muziek stream je via Spotify en boeken lees je op een e-reader. Als je niet de vaardigheden hebt om die diensten te doorgronden, dan ben je overgeleverd aan de techniek en dus machteloos. En machteloos aan de zijlijn staan, dat gaat tegen alle feministische principes in.

Hoe kan het toch dat zo weinig van ons een basisbegrip hebben van hoe onze digitale wereld werkt? Dat is de fundamentele vraag achter een nieuwe cursus die afgelopen jaar vanuit Londen overwaaide naar Amsterdam: Decoded. De cursus belooft mensen om in een dag te leren coderen. ‘We hebben een bedrijf opgericht met een simpele, maar uitdagende missie: om iedereen te leren coderen in een dag. Om iemand met nul vaardigheden, nul kennis en nul vertrouwen in een staat van digitale verlichting te brengen,’ zei Kathryn Parsons, de Britse ondernemer die drie jaar geleden haar bedrijf in Londen oprichtte, in een interview met CNN. En tegen de Australische editie van Vogue zei ze onlangs: ‘Iedereen kan iets digitaals creëren, maar om bepaalde redenen is dat tot nu toe weggelegd voor maar 1 procent. Aan de hackers en de jongens met hoodies. Om van het mysterie, het jargon en de angst voor ICT af te komen, wil ik zorgen voor een plek waar iedereen zich welkom voelt.’

Dat is gelukt. Op een donderdagmorgen in februari om negen uur, bel ik aan bij een plek waar je als Nederlander niet zo snel zou komen. Midden op de toeristische Bloemenmarkt in hartje Amsterdam. Als ik via een houten wenteltrap naar boven loop, zie ik op de traptreden staan: Good luck on your way up. Een fijne metafoor, want wie wil leren coderen is ambitieus. Op de bovenste verdieping kom ik in een grote ruimte met een acht meter hoog plafond, serre-achtige ramen die veel licht binnenlaten en uitkijken over de gracht. Een huiselijke en gezellige sfeer, die ik helemaal niet associeer met het leren van ingewikkelde technische dingen. Volgens Dan Zell, de man die Decoded naar Nederland haalde, is de locatie even belangrijk als de leerstof. Dat belooft wat voor de rest van de dag.

We zitten met vijf vrouwen en vijf mannen op een relaxte hipsterbank en kijken naar een groot verrijdbaar scherm. ‘De beste manier om een nieuwe technologie te leren, is om er hands-on mee te werken en zelf iets nieuws te creëren,’ zegt Greg in het Engels. ‘Vandaag worden jullie programmeur en jullie gaan je eigen app bouwen.’ Hoe kun je in godsnaam een hele app maken in één dag, denk ik meteen bij mezelf. En wat heb je dan eigenlijk aan die beperkte kennis die je opdoet? Ik zie alweer allemaal beren op de weg, maar blijkbaar ben ik de enige. De rest van de cursisten zit er een stuk zelfverzekerder bij. Fabia en Kelly doen de e-marketing en pr bij Karl Lagerfeld, Kim is webeditor bij de gemeente Amsterdam en Wane doet veel zaken met technologiebedrijven.

‘Jullie verwachten natuurlijk dat jullie meteen miljonair worden als je bij ons leert coderen,’ grapt Don, die samen met Greg de hele dag onze steun en toeverlaat zal zijn. Dat blijkt bij nader inzien helemaal niet zo’n onhaalbaar doel. De Britse Robyn Exton kwam er bij toeval in een bar in Londen achter dat er helemaal geen datingsites waren voor vrouwen die met andere vrouwen in contact wilden komen. Ze wilde graag een datingapp voor lesbi’s maken, alleen kon ze de app zelf niet bouwen. Daarom volgde ze de eendaagse cursus bij Decoded, vlak bij haar huis. ‘De cursus nam obstakels weg voor mij,’ zegt ze in een interview met The Guardian in 2013. Inmiddels is HER de grootste app voor LGBTQ-vrouwen wereldwijd – ook in Nederland – en is Exton miljonair.

Een groot deel van de ochtend besteden Greg en Don aan het uitleggen wat het internet precies is, waar het vandaan kwam en waar het naartoe gaat. Hoe meer ze uitleggen, hoe minder ik begrijp dat er zo weinig vrouwen mee bezig zijn. Ten eerste was de allereerste programmeur een vrouw: Ada Lovelace was een getalenteerde wiskundige die in 1843 het eerste algoritme schreef om een machine te bedienen. Een andere invloedrijke vrouw heette Grace Hopper, die machines onderhield bij de marine en het in 1952 mogelijk maakte om code in een meer intuïtieve taal te schrijven.

Historisch gezien worden vrouwen op handen gedragen als het om programmeren gaat. Inmiddels hebben de vrouwen in de ICT te maken met allerlei stereotyperingen en seksisme; ze krijgen van hun managers bijvoorbeeld minder promotiekansen, omdat van hen gedacht wordt dat ze toch niet zo serieus carrière willen maken. Dat terwijl uit onderzoek van

GitHub, een van de grootste open source softwaregroepen in de wereld, blijkt dat code die door vrouwen is geschreven hoger gewaardeerd wordt dan code van mannen. Mits niet herkenbaar is dat die code afkomstig is van vrouwen.

We leren vandaag drie codetalen: html, de taal die over de inhoud van een webpagina gaat. De eerste code die we zien is: ik ben zomaar wat inhoud. P staat voor paragraaf. Dit is de manier om een nieuwe paragraaf te beginnen en af te sluiten. Vroeger werden pagina’s vrijwel alleen in html geschreven; je zag dan ook alleen maar tekst. Niet veel later werd een aparte codetaal bedacht voor het ontwerp van een webpagina, denk aan zaken als achtergrond, kaders en kleuren: css (cascading style sheets). De derde taal – die we in de middag leren – is java-script, wat gaat over het gedrag van websites. Elke internetpagina die je tegenwoordig ziet, is opgebouwd uit deze drie talen.

So far so good. We nemen allemaal plaats achter een laptop en bouwen voorzichtig onze eigen webpagina. Eerst ziet deze er bij iedereen hetzelfde uit, we volgen keurig de instructies van Don en Greg, maar al gauw durven we onze eigen keuzes te maken. Ik voel me empowered nu ik beter snap waar al die code ongeveer voor staat en wat de bedoeling is. Nog eenvoudiger wordt het als Greg zegt: ‘Een goede ontwikkelaar is een luie ontwikkelaar. Je googled of iemand eerder een bepaalde code heeft geschreven en dan copy-paste je hun code.’ Dat geldt bijvoorbeeld voor een datumprikker, die heel ingewikkeld blijkt om zelf te coderen. Onze docenten blijken bovendien vaak te leren van andere webpagina’s door met de rechtermuisknop op zo’n pagina te klikken en dan de source code te bekijken. In feite is coderen vooral een kwestie van logisch denken en van begrijpen in welke volgorde je opschrijft wat de computer moet doen. ‘Technologie ziet er ingewikkeld uit, maar dat komt alleen doordat mensen raar zijn,’ zegt Greg nog eens geruststellend.

Coderen is net zoiets als het leren van een nieuwe taal, concludeer ik aan het eind van deze intensieve dag. Zo bezien is het best logisch om kinderen op de basisschool al programmeren te leren, net zoals ze leren lezen en schrijven. Maar voordat het zover is, moet ik me maar bedenken dat ik nooit te oud ben om iets nieuws te leren. Want na een dag zie ik coderen al niet meer als saai, moeilijk en nutteloos. En wie weet word ik er zelfs nog eens goed in. •

Door Desiree Hoving