In De Leeuwenhoek: rauw én zacht, verdriet én blijdschap
De rauwheid van de fouten die worden gemaakt, maar ook de schoonheid en blijdschap wanneer het goed gaat. Dat is wat we kunnen verwachten van de nieuwe documentaireserie In de Leeuwenhoek van Human, waarvan 19 april de eerste uitzending te zien is op NPO 2. De serie speelt zich af in het Rotterdamse verpleeghuis De Leeuwenhoek, waar mensen met alzheimer wonen.
In de serie zien we journalist Hugo Borst en theatermaker Adelheid Roosen, wiens beide moeders naar een verpleeghuis verhuisden toen ze alzheimer kregen. Samen onderzoeken ze in De Leeuwenhoek hoe het ervoor staat met de zorg voor mensen met dementie in Nederland en gaan ze na hoe het beter kan. Tijdens deze zoektocht komen gasten langs, zoals filosoof en verpleeghuisarts Bert Keizer en wetenschapper Anne-Mei Thé, die hun licht laten schijnen over het onderwerp. Carin Gaemers, die vorig jaar door ons werd verkozen tot meest invloedrijke vrouw van 2017, werkte mee aan de serie. Gaemers, wiens moeder ook alzheimer had en in een verpleeghuis woonde, schreef vorig jaar met Hugo Borst het manifest ‘Scherp op Ouderenzorg‘, waarmee ze kritiek uitte op de huidige stand van zaken in verpleeghuizen in Nederland. Inmiddels is Scherp op Ouderenzorg uitgegroeid tot een campagne, want ‘we houden pas op als het goed gaat’, aldus Gaemers.
‘De enige manier om de situatie te veranderen, is door echt te laten zien wat er aan de hand is.’
En goed gaat het nog zeker niet. ‘Zoals we nu omgaan met mensen met dementie is niet aanvaardbaar’, aldus Gaemers. ‘Er worden grondrechten geschonden, omdat mensen met dementie in een verpleeghuis, en in te veel gevallen ook als zij thuiszorg krijgen, niet het zorgaanbod krijgen dat past bij hun zorgvraag.’ Zo noemt Gaemers het gebrek aan dagstructuur, niet naar de wc kunnen wanneer dat nodig is en door onderbezetting nooit naar buiten kunnen als problemen waar mensen met dementie in verpleeghuizen te vaak mee te maken hebben. Ook in De Leeuwenhoek zijn dit soort problemen aan de orde. ‘Het is goed om te laten zien wat er gebeurt, ook hoe erg dingen kunnen zijn’, vertelt Gaemers. ‘De enige manier om de situatie te veranderen, is door echt te laten zien wat er aan de hand is.’
Gijsbert van Herk, bestuursvoorzitter van zorgorganisatie Stichting Humanitas Rotterdam, waar De Leeuwenhoek onder valt, deelt die mening. Daarom mocht alles gefilmd worden, ook de dingen die Van Herk zelf ook liever anders zou zien. Zijn houding is: ‘Dat moet je niet verstoppen, dat moet je laten zien’’, vertelt Gaemers. ‘Hij ziet in dat hij het niet alleen kan doen en ziet de serie als middel tot verandering.’ Natuurlijk laat In De Leeuwenhoek ook niet alleen moeilijkheden en onvolmaaktheden zien. ‘Je ziet de rauwheid van de dingen die fout gaan, maar tegelijkertijd ook op dezelfde afdeling, in hetzelfde verpleeghuis, de schoonheid en blijdschap van mensen als je het goed doet’, aldus Gaemers. ‘Je ziet hoe kleine dingen het verschil kunnen maken en hoe mooi en vreugdevol het leven kan zijn, ook mét dementie.’
Zo herinnert Gaemers zich een memorabele dag waarop kapper Bryan op de woongroep kwam. Het werd een verwenochtendje, een aantal bewoners werd gekapt, opgemaakt en de nagels werden gelakt. ‘In de middag hebben ze een modeshow gelopen,’ vertelt Gaemers, ‘bewoonster Wil straalde toen Adelheid haar een prachtige hoed opzette en was ineens weer een elegante dame.’ Het menselijke contact is van groot belang, vertelt Gaemers. ‘Je ziet echt hoe mensen opfleuren als ze extra aandacht krijgen. Het contact is net zo belangrijk als de dagelijkse verzorging.’ Al die verschillende kanten komen terug in de serie, vertelt Gaemers. ‘Het is rauw én zacht, verdriet én blijdschap, het verpleeghuis is het leven zelf. In de Leeuwenhoek is een bevlogen, idealistische documentaire geworden die een heel eerlijk beeld laat zien.’
De vierdelige Human 2Doc serie In de Leeuwenhoek is vanaf donderdag 19 april wekelijks om 20:25 te zien op NPO 2. Lees meer over de serie op de website.