Feminisme en het taboe op moederschap

Het blijkt slecht gesteld met de reputatie van moederschap in feministische (academische) kringen. In slechts 3% van alle wetenschappelijke artikelen en boeken over moderne gendertheorie wordt het onderwerp aangehaald, en dat is veel te weinig, aldus The Guardian-journalist Amy Westervelt. Volgens Westervelt wordt het dan ook tijd dat het moederschap overdenking krijgt in een eigen feministische beweging.

Westervelt stelt dat de moeizame relatie van het feminisme met moederschap voortkomt uit het dominante beeld dat moederschap onze vrijheid beperkt. Vrouwen zouden door hun vermogen tot reproductie nooit los kunnen komen van het patriarchaat, dat vrouwen graag in de rol van fulltime moeder en huisvrouw ziet. Het devies was en is vaak nog: werk hard, en wees niet afhankelijk van een man. Met andere woorden: verwoest je carrière niet door zwanger te raken. Minder radicale benaderingen stellen dat juist deze patriarchale opvatting van moederschap de boosdoener is. Andere invullingen van moederschap dan die van afhankelijke, verzorgende moeder zijn niet sociaal geaccepteerd, maar daarom niet minder mogelijk. De neiging om moederschap als last of probleem te zien, is overigens vooral aanwezig binnen het zogenaamde ‘witte feminisme’. Voor veel vrouwen van kleur ligt het genuanceerder, aldus Westervelt. Zij zien moederschap vaak juist als een cruciale en waardevolle vorm van vrijheid. 

Wat vele academici en feministen volgens Westervelt bovendien vergeten, is dat de perceptie van moederschap een cruciale rol speelt voor álle vrouwen, niet alleen voor moeders. Vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen of ervoor kiezen ze niet te krijgen, worden constant gevraagd zich te verantwoorden. Ook zouden werkende vrouwen zonder kinderen vaker opdraaien voor onbetaald overwerk of het zwangerschapsverlof van collega’s. Zij hebben zonder kinderen ‘zeeën van tijd’. Dergelijke vooroordelen en obstakels zijn door ons vermogen tot reproductie met onze identiteit verweven. Zij laten zich dan ook niet oplossen door genegeerd te worden. Hoog tijd dus dat feministen zich met het moederschap gaan bemoeien.