Alternatief boekenbal, georganiseerd door Van Heemstra en Wortel
Het Boekenbal kan volgend jaar op concurrentie rekenen. Na de forse kritiek op het thema van de Boekenweek 2019, De moeder de vrouw, nemen schrijfsters Maartje Wortel en Marjolein van Heemstra het heft in eigen hand en organiseren ze een alternatief boekenbal. “Een feest met vrouwen, mannen, dieren, dingen en alles daartussen, als het maar schrijvers of figuren uit het boekenvak zijn,” aldus de aankondiging.
Het kan je bijna niet ontgaan zijn. Vorige week werd het thema van de Boekenweek 2019 onthuld, De moeder de vrouw. Het Boekenweekessay zal worden geschreven door Murat Isik, die met zijn roman Wees Onzichtbaar nog geen twee weken geleden de Libris Literatuur Prijs won, en Jan Siebelink krijgt de eer om het Boekenweekgeschenk te schrijven.
Het leek het CPNB, die de Boekenweek organiseert, blijkbaar allemaal ontzettend geschikt en passend, maar natuurlijk zijn velen het daar niet mee eens. Het NRC publiceerde een kritische brief waarin de CPNB wordt verweten genderongelijkheid in het literaire veld te bestendigen. De brief werd ondertekend door bijna driehonderd schrijvers, dichters, uitgevers en critici, waaronder Mensje van Keulen, A.F.Th. van der Heijden en Annelies Verbeke. “Waarom, zo vragen wij, koos de CPNB voor dit thema waarin de vrouw wordt geïdentificeerd met de moeder (en niet met bijvoorbeeld de huisarts of de postbode)?” vragen de ondertekenaars zich af in de brief. “En waarom koos de CPNB ervoor om uitgerekend onder dit thema twee mannen te vragen de Boekenweekuitgaven te verzorgen?”
De CPNB heeft inmiddels gereageerd op de kritiek. “Dat over het thema zo’n groot misverstand is ontstaan spijt ons zeer, en het idee van moeder de vrouw aan het aanrecht is nooit het beeld geweest dat wij wilden belichten,” zo schrijft het CPNB in een verklaring. “De CPNB heeft dit nooit willen veroorzaken, het tegenovergestelde zelfs. Wij gaan graag met de opstellers van de petitie in gesprek. Wij overwegen wat we kunnen doen om aan de kwestie een positieve wending te geven.”
Het mag niet baten voor schrijfsters Maartje Wortel en Marjolein van Heemstra, ze nemen alsnog het heft in eigen hand. Samen met kunstenaarssociëteit De Kring organiseren ze een alternatief boekenbal, die – net als het Boekenbal van de Boekenweek – op 22 maart zal plaatsvinden. “Een nieuw bal om nieuwe tijden te vieren,” aldus de aankondiging.
Eerdere kritiek
Het is niet het eerste alternatieve boekenbal. Al sinds 2002 wordt er elke paar jaar vlakbij het Boekenbal een alternatief boekenbal gehouden, het Bal der Geweigerden. Ook dit bal is ontstaan vanuit kritiek: volgens de critici is het Boekenbal een elitair evenement, waar door het uitnodigingenbeleid voornamelijk medewerkers en relaties van uitgevers komen.
De boeken van Wortel en Van Heemstra verschijnen bij uitgeverij Das Mag. Ook vorig jaar was er commotie rond deze uitgeverij en het Boekenbal, toen de drie succesauteurs Jelle Brandt Corstius, Lize Spit en Walter van den Berg niet uitgenodigd werden. Mede-oprichter Toine Donk was boos, en zei in Trouw dat de CPNB zich ‘diep moest schamen’. Na veel moeite kreeg Das Mag het toch voor elkaar om kaartjes te bemachtigen voor de schrijvers.
Dat zal dit jaar niet nodig zijn, als het aan Wortel en Van Heemstra ligt. Zij gaan liever naar het eigen alternatieve boekenbal, waar naast mannen, vrouwen, dingen en alles daartussen dus ook dieren uit het boekenvak welkom zijn. Wij zijn benieuwd.