Een OPEN DOEK voor Shirin Musa
In de nieuwe OPZIJ, in onze serie OPEN DOEK een interview met Shirin Musa, oprichter van Femmes for Freedom.
Shirin Musa (1977) richtte in 2011 Femmes for Freedom op, een organisatie waarmee ze strijdt tegen huwelijkse gevangenschap – een woord dat ze zelf bedacht en introduceerde. De laatste campagne van Femmes for Freedom was Ontsnap aan je Vakantie om aandacht te vragen voor gedwongen achterlating, huwelijksdwang en vrouwelijke genitale verminking. Iedere zomer worden ook Nederlandse meisjes slachtoffer van deze praktijken.
Hoe groot is het probleem van huwelijkse gevangenschap?
“Er zijn geen cijfers, ze worden niet geregistreerd en ze veroorzaken geen overlast. Geen overlast is geen actie. Het zou een ander verhaal zijn als deze vrouwen massaal de straat opgingen en de bushokjes kapotslaan, of geradicaliseerd zouden eindigen. Iedereen hoort er weleens een verhaal over uit z’n eigen omgeving of van vroeger. Voordat ik dit woord introduceerde noemde juristen het ‘hinkende echtscheidingen’. De Joodse gemeenschap noemt het ‘agunah’ ofwel de ‘geketende vrouw’. Het komt namelijk in alle religieuze tradities voor: in het katholicisme, de islam, het hindoeïsme en ook het jodendom dus. We proberen via het seculiere recht huwelijkse gevangenschap tegen te gaan. De man – een enkele keer is het een vrouw – weigert bijvoorbeeld te scheiden. Je moet weten dat huwelijkse gevangenschap voorkomen kan worden binnen de Joodse en moslimgemeenschap door dit vast te leggen in de huwelijkse voorwaarden. Vrouwen uit de islamitische gemeenschap maken zelden gebruik van deze rechten, ze zijn vaak bezig met de jurk, het regelen van de bruiloft en laten de onderhandelingen voor het huwelijkscontract meestal over aan de mannen in de familie. Ze kunnen geen goede afspraken maken over rechten en plichten tijdens en na het huwelijk. De romantiek van het huwelijk – we leefden lang en gelukkig en tot de dood ons scheidt – is ook een van de vele redenen om geen afspraken te maken in de huwelijkse voorwaarden over hoe gescheiden wordt. Ook in migrantengemeenschappen lopen veel huwelijken op de klippen. Als je de zaken niet goed geregeld hebt, kom je in een vreselijke vechtscheiding terecht.”