Rondetafelgesprek: ‘Mannen denken altijd maar dat we ons mooi maken voor hen. Maar mezelf mooi maken is van het leven een feest maken’
DOOR IRENE SCHOENMACKER
In het nieuwe nummer van OPZIJ een rondetafelgesprek met schrijfster Susan Smit, journalist Janice Deul, hoogleraar seksuologie Ellen Laan en activist en journalist Milou Deelen. In het eerste rondetafelgesprek trappen we af met als thema ‘De vrouw als object’.
Je zou Simone de Beauvoir kunnen verwijten dat ze zich wel heel erg op de vrouw focust en buiten beschouwing laat dat ook mannen geobjectificeerd worden, al is dat misschien meer iets van onze tijd.
Susan “Je ziet dat in de geschiedenis in de aanloop naar een oorlog, de definitie van mannelijkheid steeds werd aangescherpt. Wie een echte man is luistert naar bevelen, is emotieloos, kan vechten, doden. Alle andere mooie vormen van mannelijkheid, de dichter, de minnaar, de denker, de ridder, werden allemaal weggedrukt. En ik denk dat de tijd nu is gekomen dat we opnieuw moeten gaan definieren wat mannelijkheid en vrouwelijkheid is.”
Ellen “Ik denk bovendien dat ook al worden mannen wellicht ook geobjectificeerd, hun rol nog steeds veel gunstiger is dan die van vrouwen. Ik keek een televisieprogramma over gender, waarin een klein jongetje zei: I want to go back to boys and girls. Vanuit de redenering: als ik niet meer de sterkste ben, of de slimste, wat is er
dan eigenlijk nog van mij over? Vrouwen zijn over het algemeen heel positief over diversiteit, veel positiever dan mannen. Die denken, ze zijn er alleen maar op uit mij als verkrachter neer te zetten.”
Milou “Ik denk ook dat het objectiveren van vrouwen een groter probleem is, bijvoorbeeld op het gebied van seksueel geweld. Als ik mij heel sexy kleed, loop ik kans dat mannen in een club dat zien als een uitnodiging. Bij mannen gebeurt zoiets minder snel.”
Janice “We kunnen nog zo assertief en zelfbewust en powerful zijn, maar ik denk ook dat we allemaal onze eigen #MeToo-ervaringen hebben, in allerlei gradaties. Vorig jaar stond ik – net als Ellen – in een voorstelling van Toneelgroep Amsterdam over dit thema, waarin ik vertelde over een voorval dat ik vlak daarvoor had meegemaakt.
Ik liep over straat en twee witte mannelijke agenten in uniform kwamen me tegemoet. De twee keken me recht in het gezicht aan en zeiden: zo, dat is lekker. Zo stoer en goedgebekt als ik kan zijn, was ik flabbergasted en bijna in tranen toen ik thuiskwam bij mijn man.”
Nog een quote uit De tweede sekse: “Vrouwenhaters hebben geestelijk hoogstaande en geleerde vrouwen vaak verweten dat zij zich ‘verwaarloosden’, maar hebben eveneens voorgehouden: als jullie de gelijken van ons willen zijn, hou dan op je gezicht te verven en je nagels te lakken. Een dergelijk advies is absurd.” Gaat deze standaard voor het schoonheidsideaal nog steeds op?
Susan “Mannen denken altijd maar dat we ons mooi maken voor hen. Maar mezelf mooi maken is van het leven een feest maken: ik heb het altijd los gezien van begeerlijkheid. Mijn zoon van vijf vindt het superleuk om thuis in de verkleedkist te duiken met rokjes en ik denk, ach jongen, ga je gang, nu kan het nog. Op een gegeven moment zal er een punt komen dat hij er zich voor gaat schamen. Wij mogen dat wel ons hele leven, dan laten we ons dat toch niet afpakken?”
Janice “Zeker in ‘intellectuele’ kringen word je als vrouw niet geacht te veel aan je uiterlijk te doen. Dat staat gelijk aan oppervlakkigheid en dan word je dus niet meer serieus genomen. Iemand als de Nigeriaans- Amerikaanse schrijfster en feministe Chimamanda Ngozi Adichie ging daar aanvankelijk ook in mee door zichzelf te downdressen bij lezingen en mediaoptredens, maar inmiddels heeft ze maling aan die malle conventies. Ze viert nu de mode en zichzelf en werd zelfs het gezicht van een Amerikaans make-upmerk. Heerlijk.”