Als meer dan de helft van onze pensioenen ‘onder water staat’, deugt er dan misschien iets niet aan het systeem?
Er zijn in Nederland 44 pensioenfondsen waarvan ‘de financiële positie momenteel niet aan het vereiste minimum voldoet.’ Aldus De Nederlandsche Bank. Daardoor moeten 1,9 miljoen gepensioneerden en nog eens miljoenen die nog niet met pensioen zijn vrezen voor een korting.
Voor veel gepensioneerden is het al jaren een zekerheid dat hun pensioen niet wordt geïndexeerd: die blijft wat het was terwijl we jaarlijks wel met zo’n twee procent inflatie te maken hebben.
Er zijn ook al gepensioneerden, ooit werkzaam in ‘de metaal’, die zelfs gekort zijn. Al jaren.
Er doet zich iets vreemds voor. De rendementen van de pensioenfondsen zijn – in werkelijkheid – overwegend prima. Maar ze zijn gedwongen hun verplichtingen te berekenen met een rekenrente die ze niet zelf vaststellen, dat doen de overheid en De Nederlandsche Bank.
No products found
Op 31 december 2006 bedroeg deze rekenrente nog 4,3 procent, eind 2016 was het 1,4 procent.
Dat hebben we allemaal vooral te danken aan het rentebeleid van de Europese Centrale Bank die de rente al jaren kunstmatig laag houdt en daarmee vooral banken helpt en overheden van landen in Europa die hun financiën niet goed op orde hebben.
De rekenrente is nu puur gebaseerd op de rentevoet, die daalt al sinds de jaren ’80 toen extremen werden bereikt: zelfs de staat schreef staatsleningen uit tegen 12,25 procent.
Het grootste pensioenfonds van ons land, het ABP, stelt over de afgelopen 20 jaar een gemiddeld rendement te hebben behaald van 7 procent per jaar. Daarmee staat er daadwerkelijk een kapitaal dat veel hoger is dan het ABP mag meetellen voor (toekomstige) verplichtingen.
Die 7 procent rendement zou moeten betekenen dat na een door u ingelegd bedrag van € 1000,- er na 20 jaar een kapitaal staat van € 3870,-.
Maar als de overheid en De Nederlandsche Bank de rekenrente op 2 procent stellen, dan staat er na 20 jaar maar een kapitaal van € 1490,-.
Zou er, om uw pensioen te kunnen uitkeren zolang u leeft, € 3870,- nodig zijn na 20 jaar, dan was er geen enkel probleem. Al willen we veiligheidshalve dat het wat meer is, de zogenaamde dekkingsgraad.
Maar, als die € 3870,- nodig is en er staat maar € 1490,-, dan heeft uw pensioenfonds een tekort.
U ziet het, het is een systeem dat overwegend fictie is terwijl we non-fictie nodig hebben. De door pensioenfondsen werkelijk behaalde rendementen zijn overwegend (flink) hoger dan de rendementen waarmee ze moeten rekenen.
Intussen is er ook een verschil in rekenrente in ons land vergeleken met de Europese variant: ruim 2 procent versus ruim 3 procent. Dat lijkt weinig maar het maakt na 20 jaar een verschil in kapitaal van ruim 20 procent. Het zou in één klap bij zo goed als alle pensioenfondsen de dekkingsgraad naar ‘voldoende’ brengen met ruimte om te indexeren.
Maar zelfs dat vinden de overheid en De Nederlandsche Bank niet verantwoord.
Over deze problematiek is een gedegen stuk geschreven, met verwijzingen naar Piketty.