Column Marije Cornelissen (UN Women NL): Aandacht voor geweld tegen vrouwen extra belangrijk tijdens WK
Kunnen we ons gemeentehuis oranje uitlichten op 25 november, als Nederland tegen Ecuador speelt? Deze vraag kregen we afgelopen weken vaak, uit alle delen van het land. Want 25 november is niet alleen de dag dat ons Nederlands elftal speelt, het is ook de internationale dag tegen geweld tegen vrouwen. Oranje is dan niet alleen de kleur van de mannen van Louis van Gaal, het is ook de kleur van de wereldwijde Orange the World campagne, die op die dag begint in meer dan 100 landen. Nederland doet al jaren mee aan deze campagne tegen geweld tegen vrouwen. Het merendeel van de gemeenten en provincies gaat vanaf 25 november een gebouw oranje uitlichten of de Orange the World vlag hijsen, en er vinden overal in het land acties plaats.
Het oranje van de campagne staat voor de kleur van een dageraad in een wereld zonder geweld tegen vrouwen. Maar de kleur is niet de enige link tussen het WK en geweld tegen vrouwen. Uit onderzoek blijkt dat bij grote voetbalkampioenschappen het aantal meldingen van partnergeweld toeneemt. Het eerste onderzoek daarnaar vond plaats in Engeland, in 2013. Dat toonde aan dat er 26 procent meer kans op geweld was als het Engelse team won of gelijk speelde, en maar liefst 38 procent als ze verloren.
Later onderzoek toonde aan dat dit niet een uniek Engels fenomeen is. In Colombia nam het aantal medische onderzoeken na partnergeweld met 39 procent toe op dagen dat het land speelde tijdens het WK van 2014. De meldingen namen hier juist extra toe als Colombia de wedstrijd won. Het bleek ook niet voorbehouden aan de sport voetbal. In de VS, waar American Football een veel grotere sport is, gebeurt hetzelfde bij belangrijke wedstrijden in de National Football League. Zo ook in Canada, als de Calgary Stampeders een wedstrijd Canadian Football spelen.
Onderzoekers zijn het erover eens: Er bestaat een link tussen belangrijke sportwedstrijden en geweld tegen vrouwen. Wát de link precies is, is minder eenduidig. Sommige onderzoeken wijzen naar een emotionele reactie bij de wedstrijd, of dit nu verlies of winst is. Eén van de meest genoemde redenen is alcoholconsumptie tijdens het kijken naar een wedstrijd. Er is daardoor een aanmerkelijk verschil tussen wedstrijden die vroeger en later op de dag plaatsvinden. Hoe vroeger de wedstrijd, hoe meer tijd om te drinken na afloop, hoe meer partnergeweld.
Eén van de gesuggereerde oplossingen is om wedstrijden later op de dag te plannen. Voorlichting zou ook kunnen helpen. In Costa Rica werd bijvoorbeeld een extra scorebord naast de uitslag gezet, met het aantal real-time meldingen van partnergeweld. Dit leek een positief effect te hebben; bij een volgende wedstrijd waren er 33 procent minder meldingen.
Hoe groot het probleem in Nederland is, weten we niet, want daar is nog geen onderzoek naar gedaan. Maar de kans is klein dat het hier niet speelt. In het Verenigd Koninkrijk maakt 29 procent van de vrouwen partnergeweld mee in haar leven, in Nederland is dat 25 procent. En ook hier lopen de emoties hoog op, en hoort bier drinken onlosmakelijk bij voetbal kijken.
Dat Oranje speelt op de startdag van de Orange the World campagne heeft misschien een heilzame uitwerking. Als we tijdens dit WK breed aandacht besteden aan het probleem van geweld tegen vrouwen, zijn er hopelijk minder mannen die uit teleurstelling, blijdschap of dronkenschap hun vrouw in elkaar slaan na een wedstrijd.
Marije Cornelissen
Directeur UN Women Nederland
