Gastcolumn Liesbeth Rasker: Schoolpleindrama’s
Zonder alle details op te sommen wil ik je toch even meenemen in een ogenschijnlijk schoolpleindrama dat zich momenteel afspeelt op TikTok, rondom een paar rijke, jonge wereldsterren. Hoofdrolspelers zijn actrice Selena Gomez, die in een ver verleden een veelbesproken jeugdverkering had met popster Justin Bieber, en Hailey Bieber, met wie Justin na Selena trouwde. Maar de fans van Selena moeten Hailey niet.
Er gaan verhalen over overspel, over dat het een georganiseerd huwelijk is, over dat Justin eigenlijk een hekel aan Hailey heeft, en vooral dat Hailey een pestkop is en bovendien ziekelijk jaloers is op Selena, de éígenlijke liefde van Justin. Belangrijk hierin is dat zowel Selena als Hailey altijd hebben gezegd dat er niets aan de hand is. Ze verschenen niet lang geleden ook samen op een evenement en roepen keer op keer fans op om te stoppen met de online pesterijen, die zich ook verplaatsen naar offline: bij een recent concert van Justin begon een luidruchtig deel van de zaal ‘fuck Hailey Bieber’ te roepen.
Maar wat me het meest opvalt aan dit hele verhaal is hoe het mij, onschuldige TikTok-gebruiker die gewoon leuke dierenvideo’s probeert te kijken, vakkundig door de strot wordt geduwd. Het algoritme van TikTok staat erom bekend extreem goed te weten wat gebruikers willen zien. Wie twee keer een kattenfilmpje heeft uitgekeken, wordt daarna bekogeld met katten. Maar opeens kwamen er bij mij onophoudelijk filmpjes van Selena en Hailey tevoorschijn, hoe snel ik ze ook weg scrolde. Het deed me denken aan de periode dat Amber Heard en Johnny Depp in de rechtszaal stonden voor een lasterzaak die hij tegen haar aanspande. Dit naar aanleiding van een artikel dat zij schreef, waarin ze vertelde over de fysieke en mentale mishandelingen die ze onderging bij een ex, waarvan ze geen naam noemde. Ook hier zijn hele afstudeerscripties over te schrijven, maar de zaak werd vooral uitgevochten op social media, met name TikTok. Een audiofragment met de stem van Heard, die vertelt geslagen te worden door Depp, werd dik dertien miljoen keer bekeken en gedeeld. Het fanatisme waarmee miljoenen mensen Heard vernederden en kleineerden omdat ze het waagde zich (zonder namen te noemen) uit te spreken over het geweld dat ze onderging, deed bij vlagen denken aan een moderne heksenvervolging.
In een wereld waarin het allemaal gaat om catchy content maken is het moeilijk daar niet voor te vallen. Je moet werkelijk een actieve beslissing nemen om er níét in mee te gaan, om steeds door te scrollen als zo’n video toch op je tijdlijn terechtkomt. ‘Ach, het zijn maar geintjes op een domme app die hoofdzakelijk door tieners wordt gebruikt’ kun je zeggen. Maar die tieners zien dan wel deze vrouwenhaat, want dat is het. En die wordt niet alleen genormaliseerd, maar zelfs verheven tot lollige humor. Dat is ernstig. Want de mechanismes die eraan ten grondslag liggen, zijn dezelfde seksistische patronen die vrouwen al jaren achtervolgen. In de zero’s waren Paris Hilton en Lindsay Lohan bekende slachtoffers van de media die twee vrouwen tegen elkaar opstoken. Recenter hebben we het meegemaakt met Meghan Markle en Kate Middleton, en nu dus Selena en Hailey. Allemaal verschillende situaties met als overeenkomst: van de kleinste mug wordt door internetgebruikers en de media een olifant van mythische proporties gemaakt. Waarbij wat de vrouwen zélf zeggen niet wordt gehoord. De betrokken mannen zijn in geen velden of wegen te bekennen en er wordt hun ook niets verweten. Wás TikTok maar een app waar alleen video’s op stonden van lullige dansjes, of van die vrouw die mini sombrero’s en slippers punnikt van de vacht die ze van haar katten kamt. Dan hoefde ik een stuk minder door te scrollen om maar niet meegezogen te worden in die kansloze schoolplein- drama’s die dus wel degelijk ergens over gaan.
Over de gastcolumnist
Liesbeth Rasker (1988) is auteur, podcastmaker en columnist. Op haar Instagrampagina host ze iedere maandag om 17:00 uur haar eigen digitale ‘kroeg’, waar onder meer feministische topics niet geschuwd worden. Momenteel is Liesbeth bezig met haar derde boek over haar stiefmoeder Renate Dorrestein.
